| 10 Görüntülenme | 5 dk tahmini okuma süresi
UZLAŞTIRMA NEDİR? UZLAŞTIRMA SÜRECİ NASIL İŞLER?
Uzlaştırma; ceza adalet sisteminde suçtan zarar gören ile suçu işleyen kişinin bağımsız ve tarafsız bir Uzlaştırmacı eşliğinde bir araya gelerek suçun neden olduğu zararın giderilmesi konusunda anlaşmalarını sağlayan bir alternatif çözüm yoludur.
Temel amacı uyuşmazlığın mahkeme salonları dışında hızlı ve etkili bir şekilde çözümlenmesi mağdurun zararının tazmin edilmesi ve failin topluma yeniden kazandırılmasıdır.
Uzlaştırma Hangi Kanun Maddelerinde Düzenlenmiştir?
Uzlaştırma kurumu, temel olarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 253, 254 ve 255. maddeleri ile buna dayanılarak çıkarılan Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği'nde düzenlenmiştir.
Uzlaştırmaya Tabi Suçlar Nelerdir?
Uzlaştırma kural olarak soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlar ile şikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın kanun maddesinde açıkça belirtilen bazı suçlar için uygulanır. Mesela ;
- Basit Yaralama
- Taksirle Yaralama
- Basit Hırsızlık
- Konut Dokunulmazlığının İhlali
- Tehdit .
Uzlaştırma Süreci Nasıl Uygulanır?
Uzlaştırma süreci Cumhuriyet Savcılığı veya Mahkeme tarafından soruşturma veya kovuşturma aşamasında başlatılır.
- Dosyanın Uzlaştırmacıya Gönderilmesi
- Savcılık veya Mahkeme suçu uzlaştırma kapsamında gördüğünde dosyayı Uzlaştırma Bürosu'na gönderir.
- Büro dosyayı listeden seçeceği tarafsız ve eğitimli bir Uzlaştırmacı'ya tevzi eder.
- Teklif ve Görüşmeler
- Uzlaştırmacı öncelikle mağdura ve şüpheli/sanığa ayrı ayrı ulaşarak uzlaştırma teklifinde bulunur.
- Teklifin kabul edilmesi halinde taraflarla bir araya gelerek (fiziksel veya online) müzakereleri yönetir. Uzlaştırmacı yargılamanın sonucunu etkilemeden tarafların kendi çözüm yollarını bulmalarına yardımcı olur.
- Anlaşma veya Anlaşmama
- Anlaşma Halinde: Tarafların üzerinde mutabık kaldığı edim (tazminat, özür dileme, kamu yararına çalışma vb.) bir Uzlaştırma Raporu'na dönüştürülür.
- Anlaşamama Halinde: Uzlaştırmacı bu durumu belirten bir rapor düzenler.
Uzlaştırma süresi kural olarak 30 gündür ancak bu süre en fazla 20 gün daha uzatılabilir.
Sonuç Uzlaşma Olursa Fail ve Mağdur İçin Ne Olur?
Uzlaştırma sürecinin anlaşma ile sonuçlanması hem fail hem de mağdur açısından çok önemli hukuki sonuçlar doğurur.
Mağdur İçin Sonuçları
- Hızlı Tazmin: Mağdur, suçun neden olduğu maddi ve/veya manevi zararının mahkeme sürecini beklemeden hızlı ve doğrudan giderilmesini sağlamış olur.
- Psikolojik Rahatlama: Adli sürecin stresinden ve travmadan uzaklaşarak faille uzlaşma yoluyla sorunu çözüme kavuşturur.
Fail İçin Sonuçları
- Soruşturmanın veya Davanın Sona Ermesi: Eğer uzlaşma soruşturma aşamasında sağlanırsa Cumhuriyet Savcılığı Kovuşturmaya Yer Olmadığı (KYOK) kararı verir. Dava açılmışsa mahkeme davanın düşmesine karar verir.
- Cezai Yaptırımdan Kurtulma: Fail, yargılama sonucunda alabileceği bir ceza veya güvenlik tedbirinden kurtulur.
- Adli Sicil Kaydına İşlenmeme: Uzlaştırma sonucu verilen karar ceza hükmü olmadığından kural olarak adli sicil kaydına işlenmez.
Uzlaşma Olmazsa Süreç Nasıl Devam Eder?
Tarafların uzlaştırma teklifini reddettiği veya müzakereler sonucunda bir anlaşmaya varılamadığı durumlarda süreç kaldığı yerden devam eder.
Sürecin Devamı
- Uzlaştırmacı anlaşmaya varılamadığına dair raporu Uzlaştırma Bürosu'na teslim eder.
- Soruşturma Aşamasında: Savcılık dosya hakkındaki delil durumuna göre İddianame düzenleyerek kamu davası açar veya takipsizlik (KYOK) kararı verir.
- Kovuşturma Aşamasında: Mahkeme, uzlaştırma raporunu dikkate alarak yargılamaya kaldığı yerden devam eder ve dosya hakkında hüküm kurar.
Uzlaştırma, hızlı ve etkili bir çözüm yolu sunsa da tarafların hak kaybına uğramaması adına sürecin dikkatle yönetilmesi esastır. Uzlaştırmada kararlaştırılacak edimlerin (tazminat, ödeme, vb.) yerine getirilip getirilmeyeceği, uzlaşma raporunun hukuki geçerliliği ve en önemlisi sürecin sonunda yargılamanın düşmesi gibi kritik sonuçların doğması bu yolu bir hukuk uzmanlığı alanı haline getirir.
Eğer bir uzlaştırma teklifi ile karşı karşıyaysanız bu sürecin tüm detayları kabul edilebilir edimlerin sınırları ve sonuçlarının uzun vadeli etkileri hakkında mutlaka hukuki destek almanız tavsiye edilir. Haklarınızı tam olarak korumak ve sizin için en adil ve kalıcı çözümü sağlamak adına bir uzlaştırmacı veya avukat ile çalışmak hayati önem taşımaktadır.